از کارلو روسلی شاید بتوان به عنوان برجستهترین چهرهٔ سوسیالیسم غیرمارکسی ایتالیا نام برد، که نحلهٔ فکری مغفولماندهای در فضای اندیشهٔ ایران است. اما در ورای مرزهای ایران نیز روسلیِ نظریهپرداز همواره در سایهٔ روسلیِ شهید قرار داشته است و اهمیت این مقاله از این روست که بیشتر از آنکه به...
ادامه مطلبترجمه
پسا-حقیقت: وضعیت زمانۀ ما
کالپُکاس در کتاب یک نظریه سیاسی پسا-حقیقت، که منبع ترجمه حاضر بوده است، در معرفی اجمالی آن اینطور مینویسد: «منظور از این مفهوم، بسته به تفسیری که از آن ارائه میشود، میتواند این باشد که در مباحثات سیاسی، ادعاهای بهکلی جعلی یا آنها که صحت و سقمشان معلوم نیست دست بالا را پیدا کنند، یا...
ادامه مطلبسلطانزاده: نظریهپرداز انقلابی فراموش شده
آوتیس میکائیلیان که عمدتاً با نام سلطانزاده شناخته میشود، در سال 1890 در مراغه، شهر کوچکی در شمالغربی ایران، و در خانوادهٔ دهقانی بهشدت فقیری زاده شد. به نقل از یک منبع ارمنی، در سالهای میان 1903 الی 1906 وی به مدرسهٔ ارمنی کوچکی در شهر زادگاهش وارد شد، شهری که در آن اولین بخش هنچاک بنیانگذاشته شده بود...
ادامه مطلبحزب، نمودار پیکارجو و مسئلهٔ هیجان سیاسی
کارگران «جهشیابنده» در «نبردهای حقیقی سوژگی» از نظر فلیکس گواتاری تاریخ جنبش کارگری را شکل میدهد. منظور او شورشهای انقلابی کمون پاریس، اکتبر ۱۹۱۷ و می ۱۹۶۸ است. اما مسئلهٔ سوبژکتیویتهٔ انقلابی – با ثبتهای احساسی، نشانهای، سازمانی و خیالی آن – مسئلهای است که ...
ادامه مطلبآنارشیسم و سازماندهی
شاید طرح آنارشیسم درحکم نوعی تئوری برای سازماندهی تناقضآمیز بهنظر برسد و طبق تعریف این دو را متضاد تصور کنیم. در واقع «آنارشی» معادل فقدان دولت و فقدان اقتدار است. اما آیا میتوان سازمانی اجتماعی داشت بدون اقتدار و فارغ از دولت؟
ادامه مطلبآزادی حقیقی: گذر از سختکیشی
دین و سیاست در نگاه اسپینوزا جداییناپذیرند. منظور از این سخن تأییدِ قانونگذاری دولت در حیطهٔ مسائل دینی نیست. در فصل قبل نقد اسپینوزا را به چنین موضعی دیدیم. دین از نظر اسپینوزا یکی دیگر از راههای اثرگذاری و اثرپذیری برای مردم است. در نتیجه، دین را باید از همان دریچهای نگریست که...
ادامه مطلبچگونه ژیژک بخوانیم؟
اسلاوی ژیژک، فیلسوف و روانکاو اسلوونیایی از معدود دانشگاهیانی است که در بین مخاطبان معمولی به محبوبیتی واقعی و ملموس دستیافته است. ژیژک دائماً برای انبوهی از جمعیت سخنرانی میکند، و همچنین وی موضوع فیلم مستندی شده (که بهاختصار ژیژک مینامندش)، و بهطور حتم...
ادامه مطلبآزادی حقیقی: بدن سیاسی
بهنظر شما میشود در لحظهٔ اوّلی که وارد اتاقی میشوی بلافاصله «خُلق» حُضّـار دستت بیاید؟ آیا میتوان وارد اتاقی شد و همان ابتدا فهمید که افراد شادند یا ناراحت؟ آیا چنین درکی الزاماً بعد از دقیق شدن و سبک-سنگین کردن بهدست میآید، یا نه، ما بهسادگی در همان گام اوّل آن را «حس میکنیم»؟...
ادامه مطلبانتقادی و بالینی
آزمونگری به ما رخصت میدهد تا به کارکرد بالینی هنر ورود کنیم. نقد از دو منظر بالینی است: هنر به یک آزمونگری بالینی از مواضع حیاتی بدل میشود، در حالیکه یک نقد، گفتاری دربارۀ اثر هنری بهشمار میآید که سرزندگی و سرعتاش را تشخیص میدهد...
ادامه مطلبپایانی بر سهگانه
این یادداشت نسخهی بسط یافتهی پیشگفتار ترجمه برزیلی کتاب ایستوان مزاروش با عنوان فراسوی لویاتان: نقد دولت (بویتمپو، 2021) است، ترجمه و اقتباسی از نسخه انگلیسی با تصحیح و مقدمهی جان بلامی فاستر که به تازگی در سال 2022 منتشر شده است...
ادامه مطلب