تالیف

نظری بر پرچم ملی، از رهگذر نقدی بر دو اثر تجسمی

تابلوی «پرچم ایران» اثر آقای امیرعلی گلریز (از مجموعۀ «میراث») کولاژی چشم‌نواز است. این صفت که البته بیشتر با موصوفی نظیر «منظره» همراه می‌شود به‌خوبی می‌تواند شیوۀ مواجه چشم با تابلو را مشخص کند. آنچه مخل یک تماس نوازشگرانه باشد، زمختی یا زائده‌ای که مانع از چنین...

ادامه مطلب

دلوز و رویداد

یکی از جزم‌های جا افتاده در مورد تحول اندیشه‌ی دلوز در طول حیات فکری‌اش این است که او در کتاب منطق معنا (۱۹۶۹) مفهوم «رویداد» را مطرح کرد و پس از این دوره این مفهوم را کاملا کنار گذاشت، چنان‌ که در آثار بعدی او، به‌خصوص در آثار مشترک‌اش با گواتری، هیچ اثری از این مفهوم نمی‌توان یافت...

ادامه مطلب

«بی‌جهانی» و «بنیادگرایی»: دو روی یک سکه؟

دلوز در فصل هفتم سینما ۲ توصیف متفاوتی از «وضعیت مدرن» عرضه می‌کند: «واقعیت مدرن این است که ما دیگر به این جهان باور نداریم. ما حتا به رویدادهایی که برای‌مان رخ می‌دهند، رویدادهایی چون عشق، ازدواج و مرگ، باور نداریم، انگار این رویدادها فقط تا حدودی به ما مربوط می‌شوند»...

ادامه مطلب

پس می‌ماند که: از خطوط تیره، دو نقطه‌ها و پرانتزها: گلشیری، رئالیسم شبح‌گون، و تأنیث تذکر تحشیه‌ای بر قصۀ «شب شک» گلشیری

این نوشته یک آزمایش است. دست خواننده را مثل خرمگسی سمج یا منتقدی چموش سفت می‌چسبیم و کشان‌کشان به سوی میز تشریحش می‌بریم (از هر چه بگذریم، خون منتقد لامحاله آلودۀ خون سقراط، آن خرمگس اعظم، است). با اصرار و الحاح و البته مبلغی ارعاب وادارش می‌کنیم آزمایش محال ما را...

ادامه مطلب

پاتولوژی‌های اجتماعی، نقد و انقلاب

شاید پیش از هر چیز، باید از تجربه‌ی سنگین و هولناک این روزها گفت، از خیابان  و فشار غلیظ و نیرومندش به سینه و گلویمان. البته هر تلاشی برای گفتن و نوشتن درجا هرز می‌رود. پیچ کلمات در هیچ مهره‌ی واقعیتی گیر نمی‌کند و فقط هرز می‌چرخد...

ادامه مطلب

رویداد ژینا

مرگ ژینا یک رویداد بود. رویداد همواره به امر نو گشوده است و نسبت‌های مقوم اکنون را به‌هم می‌ریزد. با به هم ریختن این نسبت‌ها واقعیت جدیدی ساخته می‌شود، جهان جدیدی گشوده می‌شود و سوژه‌های جدیدی تقویم می‌یابند. رویداد همواره ما را غافلگیر می‌کند، از قوانین پیش‌بینی‌پذیر می‌گریزد...

ادامه مطلب

تأملی در هم‌سرنوشتی و همبستگی فرا-قومی

هم‌دستی قوم‌گرایان داخلی با دولت‌های دیگر برای تجزیهٔ ایران، سناریوی محبوب دولت در یک قرن گذشته بوده است؛ دولتی که همواره از سیاست «تفرقه‌بینداز و حکومت کن» به‌عنوان یک تکنیک قدرت استفاده کرده است. در این مقاله استدلال خواهم کرد که قوم‌گرایی و حتی تجزیه‌طلبی...

ادامه مطلب

نام‌های زندگی

جهان‌مان فرو می‌ریزد. جهان‌مان بنا می‌شود. فرو‌ریختن جهان اضطراب برمی‌انگیزد، چندان‌که پا پس‌می‌کشیم و در خود فرو می‌رویم. اما اضطرابی از سنخی دیگر نیز وجود دارد. فروریختن جهان همیشه ملازم است با بناشدن جهانی از بالقوگی‌ها. در خود فرورفتن و پا پس‌کشیدن نه پایان ماجرا، بلکه ...

ادامه مطلب

شخصیت وارگی اشیاء و چیز‌گونگی در داستان خانه روشنان

از میان داستان‌های کوتاه هوشنگ گلشیری شاید هیچ‌کدام به اندازهٔ خانه روشنان آینه تمام‌قد نظرات و باورهای او نباشد. شخصیت، نثر، میدان بحث شخصیت‌ها، دایره آگاهی آن‌ها و حتی مواضع گلشیری در حوزه نقد ادبی در داستان خانه روشنان متبلور است. در نثر به نثر خانه روشنان...

ادامه مطلب

درباره‌ی طبقه و دولت (۳) نگاهی به کتاب بورژوا در میانه‌ی تاریخ و ادبیات

کتاب بورژوا در میانه‌ی تاریخ و ادبیات، نوشته‌ی نویسنده‌ی ایتالیایی، فرانکو مورتّی (ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد نبوی، نشر آگه، ۱۳۹۷)، از یک «درآمد» و پنج فصل تشکیل شده است. نویسنده طی این پنج فصل تحولات بورژوازی اروپایی را در پنج دوره و از خلال اثر یا آثار ادبی برجسته‌ی...

ادامه مطلب